Linda – 33 jaar
Aan Linda, 33, zie je in eerste instantie niet zo veel. Ze heeft een open blik, leuk kort blond haar en een vrolijke lach. Pas als je iets beter kijkt zie je wat kenmerken van RTS. Maar als ze begint te praten, en dat kan ze goed, verbaast ze weer iedereen. Dat heeft ook nadelen. Soms wordt ze overschat.
'Het is ongrijpbaar', vertellen haar vader en moeder, 'op het ene moment is ze heel slim, maar op het andere moment minder begaafd. We moeten soms oppassen dat mensen haar niet overvragen. Zorgen dat mensen niet van haar profiteren. Ze praat als brugman, maar cijfermatig is ze niet zo sterk. Ze kan niet zo veel met een klok en met data.'
'Vroeger was het veel moeilijker, was ze soms onhandelbaar. Als ze ontplofte was ze niet meer stil te krijgen', vertelt haar moeder. 'Ik heb haar weleens buitengesloten omdat ze onredelijk boos was. Dan stond ze tegen de deur te slaan. Ze begreep het gewoon niet. Inmiddels is dat allemaal heel erg veranderd. Maar tegen andere ouders zeg ik altijd ‘zeg tegen de buren dat je zo'n kind hebt. Leg het uit, want iedereen hoort het.'
'De kentering is gekomen toen ze 15 jaar geleden bij de Jumbo begon. Door de regelmaat, die goed bij haar past vanwege haar autisme. Ze kreeg begeleiding van een jobcoach. Daar vaart ze heel goed bij. Nu gaat het echt goed, hè Linda?' Op de vraag: Wat doe je bij de Jumbo? begint Linda een hele lijst op te sommen: 'Vakken vullen, diepvries vullen, van groot- naar kleinverpakking, artikelen zonder datum spiegelen. Boodschappen doen kan ik ook. Ik kijk eerst hoeveel ik moet betalen, is het een groot bedrag, is het een klein bedrag.' Haar vader vult aan, 'Ze controleert wel wat er gebeurt. Maar dat gaat niet automatisch. Van tevoren bedenkt ze het en schrijft het op. Als het een groter bedrag is, betaalt ze met een pinpas. Ze heeft een klein bankrekeningetje met maximaal honderd euro. Daar kan niets mee misgaan. Heeft ze zichzelf allemaal aangeleerd.'
'Ik heb dansles op zaterdagmiddag. Stijldansen voor mensen met een beperking. Dat is heel leuk. Ik heb wel een zilveren speldje en een gouden speldje. Als de muziek aangaat dan ga ik. Is ook een uitlaatklep. Maar fitness, in de sportschool met een trainer, vind ik ook leuk. De loopband is leuk. Buiten doe ik dat niet. Ik ga wel veel wandelen.' Haar vader vult trots aan: 'Vorig jaar heb ik met haar 'de “Walk for the Roses” gelopen, een sponsorloop voor het KWF. Mocht ze zelf de cheque aanbieden. Mocht ze de microfoon vasthouden. Nou dan komt er wat hoor. Dan houdt ze een hele toespraak, gewoon uit haar hoofd.' Linda doet het nog even voor: 'Familie en vrienden bedankt dat jullie mij gesponsord hebben. En dat al dat geld bij KWF terechtkomt. Bij mij zijn de afgelopen tijd een aantal mensen weggevallen door die ziekte. Dus die bijdrage is heel belangrijk.'
Linda is ook goed op sociale media, zit veel op Facebook. Ze heeft een broer die haar daarmee helpt. Je mag natuurlijk niet alles erop zetten. Ze zet er weleens foto's erop van de familie, wat niet de bedoeling is. Maar daar praten ze nu over. Geen foto's van de neefjes en de nichtjes in het openbaar.
'We weten pas sinds een paar jaar dat Linda RTS heeft. Het is pas onlangs klinisch vastgesteld. We dachten eerst dat het een beperking met autisme was, maar nu blijkt alles voort te komen uit het RTS-syndroom. We zijn altijd wel heel open geweest. Ook tegen haar. In het leven is het zo dat je je best moet doen voor dingen. Linda ook. We gaan haar niet apart behandelen. En sommige dingen zijn niet haalbaar. Daar zijn we het samen over eens. Autorijden is te moeilijk, een eigen scooter wilde ze graag. Maar dat is te gevaarlijk.’ Linda knikt: 'Dat is voor mij gewoon niet haalbaar. Punt.'
